गुरू गोविंद सिंग माहीती निबंध |Guru Gobind Singh bio in Marathi
भारतात तसेच विदेशात दर वर्षी 9 जानेवारी रोजी शिखांचे 10 वे गुरू, गुरू गोविंद सिंग जी यांची जयंती (Guru Gobind Singh Birth Anniversary in Marathi) साजरी केली जाते.
या पावन पर्वाच्या पार्श्वभूमी वर आपन आजच्या लेख मध्ये "गुरू गोविंद सिंग माहीती (Guru Gobind Singh bio in Marathi)" बघणार आहेत.
गुरु गोविंद सिंग यांचे प्रारंभिक जीवन (Guru Gobind Singh's Early Life in Marathi)
 |
गुरू गोविंद सिंग माहीती निबंध |
- जन्म नाव: गोविंद राय
- अवतार घेतला ती दिनांक: 22 डिसेंबर 1666 रोजी
- अवताराचे ठिकाण: पटणा, बिहार
- आदरणीय पिता: श्री गुरु तेग बहादूर जी (9वे शीख गुरु)
- पूज्य माता: माता गुजरी जी
गुरु गोविंद सिंग यांनी "सोधी खत्री" कुटुंबात अवतार घेतला. गुरु गोविंद सिंग जी यांनी त्यांच्या बालपणाची पहिली चार वर्षे पटणा येथे घालवली, त्या नंतर गुरु जी आपल्या पवित्र कुटुंबा सह पंजाब मध्ये स्थलांतरित झाले. पटना येथील तख्त श्री पटना हरमिंदर साहिब हे या ठिकाणाचे प्रतिनिधित्व करते.
गुरू गोविंद सिंग जी यांनी त्यांचे शालेय शिक्षण उत्तर भारताच्या पायथ्याशी असलेल्या "चक्क नानकी" येथे पूर्ण केले. गुरू गोविंद सिंग जी सर्वोत्तम घोडेस्वारी, धनुर्विद्या इत्यादी कौशल्याने सुसज्ज होते.
गुरुजींचे वडील "श्री गुरु तेग बहादूर" यांचे बलिदान (Sacrifice by Guru Ji’s father “Shri Guru Tegh Bahadur” in Marathi)
1675 मध्ये इफ्तिकार खानने केलेल्या धर्मांध छळा बद्दल काश्मिरी पंडितांनी गुरू गोविंद सिंग यांचे वडील श्री गुरु तेग बहादूर सिंग यांच्या वर खटला दाखल केला.
तरुण गुरू गोविंद सिंग जी यांनी त्यांच्या वडिलांना सल्ला दिला की, त्यांच्या पेक्षा कोणीही अधिक योग्य, नेतृत्व सक्षम आणि त्याग करण्यास सक्षम नाही.
त्याच्या वडिलांनी एक प्रयत्न केला पण इस्लाम स्वीकारण्यास नकार दिल्या बद्दल औरंगजेबच्या आदेशा अनुसार त्यांना अटक करण्यात आली आणि नंतर सार्वजनिक पणे शिरच्छेद करण्यात आला.
गुरू गोविंद सिंग जी "दहावे शीख श्रीगुरू" (Guru Gobind Singh Ji “The 10th Sikh Shri Guru” in Marathi)
गुरू गोविंद सिंग जी यांच्या वडिलांच्या उपरोक्त हौतात्म्या नंतर, शिखांनी 29 मार्च 1676 रोजी वयाच्या अवघ्या 9व्या वर्षी शिखांचे 10वे शीख गुरु म्हणून गुरू गोविंद सिंग जी यांच्या कडे शीख राजवट सोपवली.
गुरु गोविंद सिंग जी यांचे विवाह आणि मुले (Guru Gobind Singh Ji's Marriage and Children in Marathi)
श्री गुरु गोविंद सिंग यांना तीन पत्नी होत्या. त्यांचा पहिला विवाह माता जितो यांच्या सोबत झाला होता.
या जोडप्याला जुझार सिंग, फतेह सिंग आणि जोरावर सिंग असे तीन मुले होते.
श्री गुरु गोविंद सिंग त्यांची दुसरी पत्नी माता सुंदरी होत्या आणि माता सुंदरी पासून अजित सिंह नावाचा एक मुलगा त्यांना होता.
आणि तिसरी पत्नी, माता साहिब देवन होत्या. माता साहिब देवाण त्यांना मूल नव्हते. पण शीख धर्माच्या इतिहास मध्ये माता साहिब देवाण यांची प्रभावी भूमिका होती.
श्री गुरु गोविंद सिंग जी यांनी माता साहिब देवन यांना "खालशाची माता" म्हणून घोषित केले.
खालशाचा पाया (Foundation of the Khalsa in Marathi)
वैशाखीच्या दिवशी आनंदपूर साहिब येथे एका अध्यात्मिक सत्रा दरम्यान, श्री गुरु गोविंद सिंग जी यांनी एक स्वयं: सेवक मागितला जो आपले मस्तक बलिदान देऊ शकेल. एक व्यक्ती, सत्रात बसलेला, पुढे आला, ज्याला तंबूच्या आत नेले.
त्या नंतर ते त्या स्वयं: सेवकाला आत सोडून बाहेर आले पण रक्ताळलेल्या तलवारीने.या उदाहरणांची चार वेळा पुनरावृत्ती झाली.
अखेरीस गुरूंनी, आपल्या मस्तकाचा त्याग करू शकेल? असा पाचवा स्वय: सेवक मागितला. त्याला एका तंबूत नेल्या नंतर, ते पाचही स्वयं: सेवकांसह (त्या पाच स्वयं: सेवकांचे नाव - दया सिंग, धरम सिंग, मोहकम सिंग, हिम्मत सिंग आणि साहिब सिंग) परतले आणि त्यांना “पंज प्यारे” असे नाव दिले.
त्या नंतर, पाणी आणि साखर मिसळून, त्यांनी अमृत तयार केले आणि पंज प्यारे यांना प्यायला दिले आणि त्यांना पहिले पाच "खालसा" म्हणून बाप्तिस्मा दिला.
त्या नंतर त्यांनी त्या पंज प्यारे यांना, श्री गुरु गोविंद सिंग यांना खालसा म्हणून बाप्तिस्मा (Baptized) देण्यास सांगितले. अशा प्रकारे श्री गुरु गोविंद सिंग जी खालसा म्हणून बाप्तिस्मा घेणारे सहावे शीख बनले. तेव्हा च त्यांनी स्वतःचे नाव ‘गोविंद राय’ वरून ‘गोविंद सिंग जी’ असे ठेवले.
खालशाचा प्रथम "क" (The Five K’s of Khalsa in Marathi)
श्री गुरु गोविंद सिंग जी यांनी खालशां पैकी प्रत्येकाने त्यांच्या जीवनात पाळण्याची पाच "क" ची परंपरा सुरू केली –
"केश" (केस)
"कारा" (लोखंडी किंवा स्टील चे ब्रेसलेट),
"कांगा" (लाकडी कंगवा),
"कछेरा" (लहान ब्रीचेस),
"किरपण" (तलवार किंवा खंजीर).
पुढे, त्यांनी खालसा वॉरियर्स कडून तंबाखू, हलाल मांस, व्यभिचार आणि व्यभिचाराचे सेवन नकारले.
शीख धर्मातील समानतेची भावना या प्रकारच्या बाप्तिस्मा मुळे शीखां मध्ये समानते ची भावना आली. त्यांची जात, प्रथा आणि परंपरा काहीही असो, त्या सर्वांना खालसा (म्हणजे शुद्ध-Pure ) म्हणून ओळखले जाते.
गुरू गोविंद सिंग यांच्या कुटुंबाने केलेला त्याग (Sacrifice made by the family of Guru Gobind Singh in Marathi)
त्यांचे दोन मुले (अजित सिंग आणि जुझार सिंग) चमकौर येथे मुघल सैन्या सोबतच्या युद्धात शहीद झाले आणि इतर दोन धाकटे मुले (जोरावर सिंग आणि फतेह सिंग) 7 आणि 9 वर्षांचे नवाब वजीरच्या आदेशाने जिवंत सोडले.
नंतर श्री गुरु गोविंद सिंग जी यांनी बंदा बहादूर यांचा बाप्तिस्मा करून त्यांना साहिबजादांच्या (त्यांच्या पुत्रांच्या) हत्येचा बदला घेण्यासाठी त्यांना पंजाबला पाठवले.
श्री गुरु ग्रंथ साहिब (Shri Guru Granth Sahib)
शिखांचा प्राथमिक धर्म ग्रंथ, "श्री गुरु ग्रंथ साहिब", पूज्य गुरुजींच्या नेतृत्वा खाली आणि मार्गदर्शना खाली तयार करण्यात आले आहे. तलवंडी साबो, (उर्फ “श्री गुरु की काशी”) येथे मुक्कामा दरम्यान, श्री गुरु गोविंद सिंग जी यांनी, श्री गुरु तेग बहादूर जी यांनी दिलेले श्लोक आदि ग्रंथातील योग्य ठिकाणी लेखक म्हणून भाई मणि सिंह यांच्या सोबत जोडले.
श्री गुरु ग्रंथ साहिब हा पवित्र ग्रंथ 1430 पृष्ठांचा आहे, 31 रागांनी बनलेला आहे आणि त्यात 5894 स्तोत्रे लिहिली आहेत. त्या धर्म ग्रंथा मध्ये पहिले पाच गुरु आणि नववे गुरु, पंधरा भगत आणि अकरा भटांच्या बाण्यांचा समावेश करण्यात आला आहे..
हा शास्त्र त्यांना ‘श्री गुरुपद’ बहाल केला होता. 1721 मध्ये, माता सुंदरी (श्री गुरु गोविंद सिंग यांच्या विधवा) यांनी भाई मणि सिंग यांना त्यांचा पवित्र ग्रंथ हरमिंदर साहिब, अमृतसर येथे नेण्याची सूचना केली आणि त्यांची मुख्य ग्रंथी म्हणून नियुक्ती केली. त्यांनी सवई आणि जाप साहिबही लिहिले.
गुरुजींनी लढलेल्या महत्वाच्या लढाया (List of imp. Battles fought by Shri Guru Ji in Marathi)
- भांगणीचे युद्ध (1688) - Battle of Bhangani
- नादौनचे युद्ध (1691) - Battle of Nadaun
- गुलेरचे युद्ध (1696) - Battle of Guler
- आनंदपूरची पहिले युद्ध (1700) - First battle of Anandpur
- आनंदपूर साहिबचे युद्ध (1701) - Battle of Anandpur Sahib
- निर्मोहगड चे युद्ध (1702) - Battle of Nirmohgarh
- बसोलीचे युद्ध (1702) - Battle of Basoli
- आनंदपूरचे युद्ध (1704) - Battle of Anandpur
- सरसाचे युद्ध (1704) - Battle of Sarsa
- चमकौरचे युद्ध (1704) - Battle of Chamkaur
- मुक्तसरचे युद्ध (1705) - Battle of Muktsar
अंतिम दिवस - शीख धर्माचे 10 वे गुरु (Final days -The 10th Guru of the Sikh religion in Marathi)
1708 मध्ये, गुरु गोविंद सिंग जी यांना एका मुस्लिम प्रशंसकाने जखमी केले होते, ज्याला बहुधा सरहिंदचे सुभेदार वजीर खान यांनी पाठवले होते.
गुरु गोविंद सिंग यांच्या स्मरणार्थ, नांदेड मध्ये गोदावरी नदीच्या काठी तख्त “हजूर साहिब” बांधण्यात आला. नांदेड हे ठिकाण होते जिथे गुरु गोविंद सिंग जी ऑक्टोबर 1708 मध्ये दिव्य अडोबसाठी निघून गेले होते.
श्री गुरु गोविंद सिंग जी यांचे जीवन मानवतेच्या उन्नतीसाठी अत्यंत समर्पित होते.
✡️ हे पण वाचा⤵️
🆕 26 जानेवारी प्रजासत्ताक दिन निबंध व भाषण
🆕 लाला लजपतराय निबंध व भाषण
🆕 स्वामी विवेकानंद जयंती निमित्त निबंध व भाषण
🆕 राजमाता जिजाऊ जयंती भाषण व निबंध शुभेच्छा
🆕 नवीन वर्षाच्या शुभेच्छा व इतिहास
🆕 मकर संक्रांती निबंध मराठी
