श्री गणेश जयंती माहिती मराठी  | Shree Ganesh Jayanti Information in Marathi 

आजच्या या लेखात आपण "श्री गणेश जयंती माहिती मराठी  (Shree Ganesh Jayanti Information in Marathi)" या विषयी वाचणार आहोत. तर आपण थेट वाळू आजच्या आपल्या मुख्य विषया कडे -

श्री गणेश जयंती माहिती मराठी  | Shree Ganesh Jayanti Information in Marathi

श्री गणेश जयंती (शब्दशः "श्री गणेश देवचा जन्म दिवस"), याला माघ शुक्ल चतुर्थी, तिलकुंड चतुर्थी आणि वरद चतुर्थी असे ही म्हणतात. श्री गणेश जयंती हा एक हिंदू सण आहे. या प्रसंगी बुद्धीचा देव श्री गणेश यांचा जन्म दिवस मोठ्या थाटा माठात साजरा केला जातो.

हा विशेषत: भारता मधील महाराष्ट्र राज्यात "श्री गणेश जयंती (Shree Ganesh Jayanti in Marathi)" हा एक लोकप्रिय सण आहे आणि तो गोव्यात देखील पंचांगा अनुसार माघ महिन्या तील शुक्ल पक्ष चतुर्थी च्या दिवशी (उज्ज्वल पंधरवड्या चा चौथा दिवस) साजरा केला जातो.

माघी गणेश जयंती कधी आहे 2022

2022 मध्ये श्री गणेश जयंती हि 4 फेब्रुवारी ला येते.

'श्री गणेश जयंती (Shree Ganesh Jayanti)' आणि जवळ जवळ संपूर्ण भारतीय "श्री गणेश चतुर्थी  (Shree Ganesh Chaturthi)" या उत्सव यातील फरक हा आहे की नंतरचा सण ऑगस्ट किंवा सप्टेंबर (भाद्रपद हिंदू महिना) मध्ये साजरा केला जातो. एका हिंदू परंपरे नुसार गणेश चतुर्थी ला भगवान श्री गणेशा यांचा जन्म दिवस ही मानला जातो.

श्री गणेशा यांच्या या उत्सवाला 'तिलो चौथ' किंवा 'सकट चौथ' असे ही म्हणतात. भारता मधील उत्तर प्रदेश या राज्यात, जेथे कुटुंबा तील मुला च्या वती ने श्री गणेशा यांना आवाहन केले जाते. याला महाराष्ट्रा मध्ये "तिलकुंड चतुर्थी " असेही म्हणतात.

श्री गणेश जयंती विषयी दंतकथा (Legend about Shri Ganesh Jayanti in Marathi)

प्राचीन रीतिरिवाजा नुसार, श्री गणेश जयंती (Shree Ganesh Jayanti in Marathi) तसेच श्री गणेश चतुर्थी ला चंद्र पाहण्यास मनाई असते, ज्या मध्ये प्राचीन पंचांगांनी निषिद्ध कालावधी निश्चित केला आहे.

या दिवशी चंद्र पाहणाऱ्या व्यक्तीला 'मिथ्या दोष' नावा च्या चुकी च्या आरोपां मुळे मानसिक त्रास सहन करावा लागतो.

चुकून एखाद्या व्यक्तीला चंद्र दिसला तर खालील दिलेल्या मंत्राचा जप केला पाहिजेत:-

"सिंहः प्रसे नम वधित सिंहो जाम्ब वता हातः।

सु कुमार का मारो दिस्त व ह्येषा स्यमं तकः ॥"

नंदी ने सनत कुमार ऋषीं यांना सांगितलेली एक आख्यायिका म्हणून, भगवान कृष्णा वर श्यामं तक नावा चे एक मौल्य वान रत्न चोरल्या चा आरोप होता, कारण त्याने भाद्र पद शुक्ल चतुर्थीला चंद्र पाहिला जो निषिद्ध होता.

देव ऋषी नारद यांनी सांगितल्या प्रमाणे माघ शुक्ल चतुर्थी किंवा गणेश जयंती ला त्यांनी उपवास केला आणि चोरी च्या आरोपा तून मुक्त ता मिळवली.

श्री गणेश जयंती चे निरीक्षणे (Shree Ganesh Jayanti Observances in Marathi)

या उत्सवा च्या दिवशी, श्री गणेशा ची देव ची प्रतिमा, प्रतिकात्मक शंकू च्या स्वरूपात हळद किंवा सिंधू च्या पावडर पासून बनविली जाते किंवा काही वेळा गोबर किंवा शेणा पासून बनविली जाते आणि पूजा केली जाते.

नंतर उत्सवा नंतर चौथ्या दिवशी पाण्यात विसर्जित केले जाते. तिळची बनवलेली खास मिठाई तयार करून श्री गणेश देव ला अर्पण केली जाते आणि नंतर भक्तांना खाण्यासाठी प्रसाद म्हणून वाटली जाते.

दिवसा उपासने दरम्यान उपवास पाळला जातो आणि त्या नंतर रात्री विधींचा एक भाग म्हणून मेजवानी केली जाते. या मेजवानी ला आपण भंडारा म्हणून महाप्रसादाचा लाभ घेत असतो. 

या दिवशी उपवास करण्या व्यतिरिक्त, श्री गणेशा किंवा "श्री विनायक" यांचे पूजन करण्‍या पूर्वी, भक्त त्यांच्या अंगावर तिळ ची पेस्ट लावल्या नंतर टिल्ट बिया मिसळलेल्या पाण्याने स्नान करतात.

भरता मधील उत्तर प्रदेश या राज्या मध्ये जरी श्री गणेश यांला ब्रह्मचारी देव मानले जाते (इतर ठिकाणी ते "विवाहित" मानला जातात), श्री गणेश जयंती (Shree Ganesh Jayanti Information in Marathi) उत्सवा निमित्त,  नवं विवाहित जोडपे पुत्र प्राप्ती साठी श्री गणेश यांचे पूजा करतात.

श्री गणेश जयंती निमित्त विशेष माहिती (Speacial Information on Shree Ganesh Jayanti in Marathi)

श्री गणेश जयंती ला, मोरगाव, पुणे जिल्हा, महाराष्ट्रा तील मोरेश्वर मंदिरात भाविक मोठ्या संख्ये ने येतात. हे मंदिर अष्टविनायक नावा च्या आठ महत्वाचे पूजनीय श्री गणेश मंदिरां च्या यात्रे चा प्रारंभ आणि शेवट चा बिंदू आहे, असे श्री गणेश भक्तांकडून मानले जाते.

अशी आख्यायिका आहे की, श्री गणेशा ने मोरगाव या ठिकाणी मोरावर स्वार होऊन कमलासुर या राक्षसा चा वध केला (संस्कृत मध्ये 'मयुरा', मराठी मध्ये - 'मोर' म्हटले जाते) आणि म्हणून त्याला मयूरेश्वर किंवा मोरेश्वर ("मोराचा देव") म्हणून ओळखले जाते.

अष्टविनायक सर्किट वरील दुसरे मंदिर सिद्धटेक, अहमद नगर जिल्हा, महाराष्ट्र येथील सिद्धि विनायक मंदिर आहे. श्री गणेश जयंती निमित्त मंदिरात मोठी गर्दी होते.

भीमा नदी च्या पूर्वे ला असलेल्या या प्राचीन मंदिरा मध्ये श्री गणेशा ची मूर्ती आहे, जी श्री गणेशा यांच्या पत्नी सिद्धी यांच्या बाजूने आडव्या पायात बसलेली आहे.

श्री गणेशा ची प्रतिमा भगव्या पेस्ट ने सु शोभित केलेली असते आणि तिची सोंड उजवी कडे वळलेली असते, जे दुर्मिळ चित्रण मानले जाते.

अशा प्रकारे, हा उत्सव येथे अत्यंत श्रद्धे ने आयोजित केले जाते आणि देव तेला संतुष्ट करण्यासाठी धार्मिक व्रतांचा कडक संच पाळला जातो. 

श्री गणेशाची कृपा मिळविण्यासाठी भाविक खडबडीत डोंगराळ प्रदेशात सात वेळा टेकडी ची प्रदक्षिणा करतात.

पौराणिक कथा सांगते की, देव विष्णू ने मधु- कैतभ या राक्षसा चा वध करण्या पूर्वी या ठिकाणी श्री गणेशा चे आशीर्वाद घेतले होते. 

भारता मधील महाराष्ट्र राज्याच्या कोकण किनार पट्टी वर स्थित, गणपतीपुळे येथे, समुद्र किना-या वरील मंदिरा मध्ये श्री गणेशा देवा ची स्वयंभू (स्वयं- प्रकट) मूर्ती आहे, जी दर वर्षी हजारो भक्तां कडून पुजली जाते आणि भेट दिली जाते.

गणपतीपुळे स्थित या मंदिरा मध्ये श्री गणेशाला पश्चिम द्वार देवता ("भारता चा पाश्चात्य देवता") म्हणून ओळखले जाते. या कोकण किनारी मंदिरात गणेश जयंती ही मोठ्या हर्ष, उत्सवात साजरी केली जाते.

श्री अनिरुद्ध हाऊस ऑफ फ्रेंड्स, मुंबई, भारत देखील दर वर्षी गणेश जयंती ला माघी गणेश उत्सव (उत्सव) साजरा करतो.

गणेश जयंती पूजा विधी (Ganesh Jayanti Puja Vidhi in Marathi)

पूजेच्या वेळी श्री गणेश ला अक्षत आणि दुर्वा अर्पण केल्यास श्री गणेश प्रसन्न होतो, अशी धार्मिक धारणा आहे. या साठी अक्षत आणि दुर्वा (गवत) यांचा पूजेत समावेश करावा.

असे मानले जाते की, पिवळी फुले आणि मोदक हे श्री गणपती ला अतिशय प्रिय पदार्थां पैकी एक आहे. त्या मुळे या विशेष दिवशी त्यांना पिवळी फुले व मोदक अर्पण करावेत.

हिंदू पूर्ण आणि शास्त्रा नुसारश्री गणेश जीं चा आशीर्वाद मिळवण्या साठी त्यांना नियमित पणे दुर्वा अर्पण करावे. लक्षात ठेवा की दुर्वा नेहमी श्री गणेशा च्या मस्तका वरच अर्पण करावी. या मुळे गणेश खूप लवकर प्रसन्न होतो. आणि भक्तां वर आशीर्वादा चा वर्षाव करतात.

श्री गणेश जयंती (Shree Ganesh Jayanti Information in Marathi) च्या दिवशी पूजा केल्या नंतर गरीब आणि असहाय्य लोकांना मदत करा. असे केल्याने गणपती प्रसन्न होऊन आपल्या सर्व मनो कामना पूर्ण करतात.

सतत एकाग्रते ने श्री गणेशा ची आराधना केल्या ने आपल्या जीवनात 'संयम' येतो.

गणेश जयंतीच्या दिवशी खालील मंत्रांचा जप करावा-

" वक्रतुंड महाकाया सूर्यकोटी समप्रभा ।

निर्विघ्न कुरुमध्ये, देव सर्व-कार्यशु आहे ।।"